Anabilim Dalı Tarihçesi
Ondokuzmayıs Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Beyin ve Sinir Cerrahisinin kuruluşu ve tarihçesinden söz etmeden önce üç önemli tarihten söz etmek gerekmektedir. Bu tarihlerden birincisi 06.08.1970 tarihidir. Bu tarihte Samsun Ondokuzmayıs Üniversitesi Kurma Derneği kurulmuş ve faaliyete başlamıştır. Bu dernek amaç olarak bir Karadeniz kenti olan Samsun’a Üniversite kurulmasına öncülük etmek ve bunun için gerekli olan siyasi alt yapıyı oluşturmak olarak belirlemiştir. Derneğin yönetim kurulu üyelerinden Üstün Kösefoğlu, Nazım Tıkıroğlu, Uzman Melikoğlu, Avni Kaynar, Dr. Sait Erbil ve Hasan Nejat Öğüt ilgilerle temas kurarak Üniversitenin kuruluşunun çalışmalarını başlatmışlardır (Resim 6).
Derneğin tam adı “Ondokuzmayıs Üniversitesini Kurma ve Yaşatme Derneği” idi. Bu dernek Samsun kentinde bir üniversite kurulması için oluşturulan en organize sistematik girişimdi. Türkiye’nin o dönemdeki genel şartları düşünüldüğünde hemen sonuç vermesi tabii ki beklenemezdi. Bu derneğin kurulmasından yaklaşık altı yıl sonra 1 Nisan 1975 tarihinde resmen Ondokuzmayıs Üniversitesi kurulmuştur. Yerel bir gazete Üniversitenin kuruluşunda emeği bulunan üç kadını dernek çalışmalarından dolayı kutlamıştır (Resim 7). 1 Nisan 1975 kabul tarihli ve 1873 numaralı kanun ile Türkiye’de dört üniversite kurulmuştur. Bu Üniversiteler Elazığ’da Fırat Üniversitesi, Samsun’da Ondokuzmayıs Üniversitesi, Bursa’da Bursa Üniversitesi ve Konya’da Selçuk Üniversitesidir. Bu Üniversitelerin kuruluşu 11 Nisan 1975 tarihinde Resmi Gazete’de yayınlanmıştır (Resim 8).
Tıp Fakültesi
Ondokuzmayıs Üniversitesi, Tıp Fakültesinin açılışı ve kadrolarının belirlenmesinde Hacettepe Üniversitesi, Tıp fakültesi öncülük etmiştir. O dönemde Hacettepe Üniversitesinin Rektörlük görevini yapan Prof. Dr. İhsan Doğramacı’ının özel katkıları olmuştur. Hacettepe Üniversitesi içerisinden görevlendirilen öğretim üyeleri Ondokuzmayıs Üniversitesinin Senatosunu oluşturmuşlardır. Bu grup içerisinden Prof. Dr. Tahsin Tuncalı Ondokuzmayıs Üniversitesinin ilk kurucu rektörü olarak kayıtlara geçmiştir (Resim 9). Tıp Fakültesinin ilk Dekanı ise yine Hacettepe Üniversitesinden Prof. Dr. Sevinç Oral’dır (Resim 10).
Samsun Tıp Fakültesi
Hacettepe Üniversitesi Senatosunun 09.12.1972 tarihli ve 72-498 sayılı kararı “Samsun Tıp Fakültesi” adıyla bir Tıp Fakültesinin kuruluşunu ilan etmiştir. Senato kararında “Üniversitemiz Senatosu Rektör Dr. İhsan DOĞRAMACI’nın başkanlığında toplandı. Hacettepe Üniversitesi kurulması hakkında 892 sayılı kanunun 2. Maddesi uyarınca son 3 klinik sınıfı kapsamak üzere Üniversitemize bağlı “Samsun Tıp Fakültesi” açılmasına karar verildi” denilmektedir. Dolayısıyla Samsun Tıp Fakültesi adı Ondokuzmayıs Üniversitesinden daha eskiye dayanmaktadır. Samsun Tıp Fakültesi 1973 yılında Hacettepe Üniversitesinde eğitim ve öğretim faaliyetine başlamıştır. Ondokuzmayıs Üniversitesinin 1975 yılında resmen kurulmasıyla Ondokuzmayıs Üniversitesi, Tıp Fakültesi olarak buraya bağlanmış ancak 1978 yılına kadar Hacettepe Üniversitesi, Tıp Fakültesine bağlı olarak devam etmiştir.
Bu arada adı artık Ondokuzmayıs Üniversitesi, Tıp fakültesi olarak anılan fakültenin tamamen Samsun iline taşınması ve yerleşkesinin burada oluşturulması çalışmaları devam etmiştir. Bölümlerin Samsun’da oluşturulabilmesi için bir hastane binasına ihtiyaç bulunmaktadır. Bu ihtiyacın karşılanması için Sağlık Bakanlığına başvurulmuş ve Sağlık Bakanlığı ile bir protokol oluşturularak Tıp Fakültesi Hastanesinin Samsun Göğüs Hastalıkları Hastanesinin bir bölümünde faaliyet göstermesine karar verilmiştir. Bu kapsamda Samsun Göğüs Hastalıkları Hastanesinin bir bölümü fakülteye devredilmiştir. 19 Mayıs 1978 tarihinde Tıp Fakültesi Uygulama ve Araştırma Hastanesi resmen açılarak faaliyetine başlamıştır. Bu hastanenin açılışı için pek çok kişinin katıldığı bir tören düzenlenmiştir (Resim 11 ve 12). Bu arada 26 Mart 1976 yılında temeli atılan Ondokuzmayıs Üniversitesi Kampüsünün inşaatı hızla devam etmekte ve kampüsün en büyük binası olarak Tıp Fakültesi Uygulama ve Araştırma Hastanesi belirmektedir (Resim 13 ve 14).
Tıp Fakültesi Uygulama ve Araştırma Hastanesi Samsun ilinde faaliyete geçmiş olmasına rağmen tüm Tıp Fakültesi öğrencileri Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesinden Samsun’a getirilmemiştir. Fakülte Yönetim Kurulu 78/116 sayılı kararıyla Tıp Fakültesi öğrencilerinin V ve VI. Sınıfında okuyanların bundan sonraki eğitim ve öğretimlerini Samsunda yapacakları duyurulmuştur. Tüm sınıfların Samsun’da eğitim ve öğretime başlamaları ise 1982-1983 eğitim ve öğretim yılına denk gelmektedir. 1982-1983 eğitim ve öğretim yılını Samsun’da açan Tıp Fakültesi birtakım fiziksel imkansızlıklarla yüz yüze kalmıştır. Özellikle birinci ve ikinci sınıf öğrencilerinin ders görecekleri fiziksel alan şehirde ki hastanede bulunmadığı için bu öğrenciler Atakum’da bulunan ve Eğitim Fakültesi olarak hizmet veren binada öğrenim görmeye başlamışlardır. Bu fiziksel imkansızlıkların belki de en önemlisi Tıp Fakültesi ikinci sınıf öğrencilerinin gördükleri anatomi dersleridir. Kadavra eğitimi alan ikinci sınıf öğrencileri yine burada eğitim alan eğitim fakültesi öğrencilerinin ilginç tepkileriyle karşılaşabiliyorlardı. Çünkü bir Tıp Fakültesi öğrencisinin eğitiminin bir parçası olarak gördüğü kadavra Eğitim Fakültesi öğrencileri için başka anlamlara geliyordu. Öyle ya da böyle bu zor, sıkıntılı ve zahmetli yıllar atlatıldı. 1984-1985 yıllarına gelindiğinde Şehirden 18 kilometre uzaklıkta bulunan Ondokuzmayıs Üniversitesi Kampüsünde birinci ve ikinci sınıflar için dersler verilmeye başlanıldı. Artık Tıp Fakültesi öğrencileri büyük ve modern anfilerde ders görüyorlardı. Bu anfiler fiziksek kapasite açısından oldukça yeterli ve modern olmalarına karşılık burada bir diğer imkansızlık karşılarına çıkıyordu. Bu da ulaşım ve barınma sıkıntılarıydı. Şehirden periyodik aralıklarla gelen toplu taşım aracları fiziksel kapasite açısından bazen yetersiz kalıyor ve öğrenciler tıka basa otobüslerle kent merkezine ulaşmak zorunda kalıyorlardı. Bu nedenle sabahın erken saatlerinde otobüs kuyruğuna giren öğrenciler kampüs çıkışı akşam geç saatlerde yine kampüste otobüs kuyruklarına giriyorlardı.
Beyin ve Sinir Cerrahisi
Ondokuzmayıs Üniversitesi ve ondan önce de Samsun Tıp Fakültesi kuruluşunun bu hikayesi içerisinde Beyin ve Sinir Cerrahisinin kuruluşu oldukça özeldir. O günkü adıyla Nöroşirürji kliniğidir. Nöroşirürji anabilim dalının kurucuları yine Hacettepe kökenli olan Prof. Dr. Fahrettin Çelik ve Prof. Dr. Cemil Rakunt’tur.
Samsun ve Beyin Cerrahisi Pratiği
Samsun ili beyin cerrahisi pratiği yönünden ilginç özellikleri olan bir kenttir. Samsun ilinin bu özelliğinden söz etmeden önce Neolitik çağdaki Anadolu’dan söz etmek yerinde olacaktır.
Neolitik çağlarda ki insanların yaşadığı alanlarda yapılan kazılardan elde edilen veriler kafatasları üzerinde yapılmış trapenasyonları göstermiştir. Bu trapenasyon kenarlarındaki kemik yapıların iyileşme sürecine girmesi bu girişimlerin başarılı olduğunun ve işlemden sonra insanların yaşadığının bir bulgusu olarak değerlendirilebilir. Bu döneme ait kazılardan elde edilen cerrahi aletler o dönemin tasarım ve üretim teknolojisiyle paraleldir. Bu çağlarda Anadolu topraklarında da pek çok bulguya rastlanılmıştır. Bu bulgular Erbengi tarafından Turkish Neurosurgery dergisinde yayınlanmıştır.
Tarih öncesi çağlarda yapılan beyin cerrahisi ameliyatları yönünden önemli olan bir merkezde şüphesiz Samsun-İkiztepe bölgesidir. Bu bölgede elde edilen bulgular Samsun Etnografya müzesinde sergilenmektedir (Resim 17, Resim 18, Resim 19, Resim 20). Bu döneme ait mikrocerrahi aletlerininde bu müzede görülmesi mümkündür. Bu döneme ait örnekler çoğaltılabilir. Neolitik çağ insanının trapenasyon için tasarladığı ve kullandığı alet o günün teknolojisine uygun olarak geliştirdikleri yontma taş veya cilalı taştır (Resim 21). Yontularak veya belli bir işlem uygulanarak şekil verilmiş keskin taşlar bireysel düşüncenin, tasarımın ve doğal sınırlandırmaların bir ürünü olarak müzelerde sergilenmektedir.
Samsun ili sınırları içerisinde bulunan Bafra İkiztepe höyüğü Ondokuzmayıs Üniversitesine sadece 15 kilometre uzaklıktadır. Dolayısıyla bu kentte beyin cerrahisi tarih öncesi çağlara kadar uzanmaktadır. Aşağıdaki resimlerde Bafra İkiztepe höyüğünde bulunan ameliyatlı kafa tası buluntuları paylaşılmaktadır.
Ondokuzmayıs Üniversitesi Tıp Fakültesi Anabilim Dalı Başkanlığı görevini uzun süre Prof. Dr. Fahrettin Çelik ve Prof. Dr. Cemil Rakunt yapmışlardır. Prof. Dr. Fahrettin Çelik ve Prof. Dr. Cemil Rakunt Anabilim Dalının kuruluşundan itibaren burada çalışmışlar ve kurucu başkanlığını da yapmışlardır. Prof. Dr. Fahrettin Çelik 2012 yılında emekli olmasıyla Anabilim Dalı Başkanlığı göreviniProf. Dr. Cengiz Çokluk üstlenmiştir.
Adres
Ondokuzmayıs Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Beyin ve Sinir Cerrahisi Anabilim Dalı 55139 SAMSUN/TÜRKİYE
Telefon
0 362 312 19 19 / Sekreterlik: 2629
Yerleşim
Ondokuzmayıs Üniversitesi, Tıp Fakültesi Hastanesi Ana Binanın 0. Katında yerleşiktir.
Adres
Ondokuzmayıs Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Beyin ve Sinir Cerrahisi Anabilim Dalı 55139 SAMSUN/TÜRKİYE
Telefon
0 362 312 19 19/Sekreterlik:26 29
Poliklinik: 26 30 veya 23 45
Beyin ve Sinir Cerrahisi POLİKLİNİK
Yerleşim
Ondokuzmayıs Üniversitesi, Tıp Fakültesi Hastanesi Ana Binanın 0. Katında yerleşiktir.
Adres
Ondokuzmayıs Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Beyin ve Sinir Cerrahisi Anabilim Servisi 55139 SAMSUN/TÜRKİYE
Telefon
0 362 312 19 19/Servis: 23 75
Sekreterlik: 23 76
Beyin ve Sinir Cerrahisi Servisi
Yerleşim
Ondokuzmayıs Üniversitesi, Tıp Fakültesi Hastanesi Ana Binanın 8. Katında yerleşiktir.
Adres
Ondokuzmayıs Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Beyin ve Sinir Cerrahisi Anabilim Dalı 55139 SAMSUN/TÜRKİYE
Telefon
0 362 312 19 19/Sekreterlik:26 29
Oda no: 30 86